ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ, 19 ਜਨਵਰੀ 2025 : ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਨਰਿੰਦਰ ਮੋਦੀ ਨੇ ਐਤਵਾਰ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਰੇਡੀਓ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ‘ਮਨ ਕੀ ਬਾਤ’ ਰਾਹੀਂ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਸੰਬੋਧਨ ਕੀਤਾ। ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਦੇ 118ਵੇਂ ਐਪੀਸੋਡ 'ਚ ਪੀਐਮ ਮੋਦੀ ਨੇ ਲੋਕਾਂ ਨਾਲ ਕਈ ਅਹਿਮ ਗੱਲਾਂ ਬਾਰੇ ਗੱਲਬਾਤ ਕੀਤੀ। ਪੀਐਮ ਮੋਦੀ ਨੇ ਬਾਬਾ ਸਾਹਿਬ ਭੀਮ ਰਾਓ ਅੰਬੇਡਕਰ, ਰਾਜੇਂਦਰ ਪ੍ਰਸਾਦ ਅਤੇ ਸਿਆਮਾ ਪ੍ਰਸਾਦ ਮੁਖਰਜੀ ਦੇ ਪੁਰਾਣੇ ਸੰਬੋਧਨਾਂ ਦੇ ਕੁਝ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਅੰਸ਼ ਵੀ ਸੁਣਾਏ। ਸਾਲ 2025 ਦੀ ਪਹਿਲੀ 'ਮਨ ਕੀ ਬਾਤ' 'ਚ ਪੀਐਮ ਮੋਦੀ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਅੱਜ 2025 ਦੀ ਪਹਿਲੀ 'ਮਨ ਕੀ ਬਾਤ' ਹੋ ਰਹੀ ਹੈ। ਤੁਸੀਂ ਇੱਕ ਗੱਲ ਜ਼ਰੂਰ ਨੋਟ ਕੀਤੀ ਹੋਵੇਗੀ ਕਿ ਹਰ ਵਾਰ ਮਨ ਕੀ ਬਾਤ ਮਹੀਨੇ ਦੇ ਆਖਰੀ ਐਤਵਾਰ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਪਰ ਇਸ ਵਾਰ ਅਸੀਂ ਇੱਕ ਹਫ਼ਤਾ ਪਹਿਲਾਂ ਦੀ ਬਜਾਏ ਚੌਥੇ ਐਤਵਾਰ ਨੂੰ ਮਿਲ ਰਹੇ ਹਾਂ। ਕਿਉਂਕਿ ਗਣਤੰਤਰ ਦਿਵਸ ਅਗਲੇ ਹਫਤੇ ਐਤਵਾਰ ਨੂੰ ਹੈ, ਇਸ ਲਈ ਮੈਂ ਸਾਰੇ ਦੇਸ਼ ਵਾਸੀਆਂ ਨੂੰ ਗਣਤੰਤਰ ਦਿਵਸ ਦੀਆਂ ਪਹਿਲਾਂ ਤੋਂ ਸ਼ੁਭਕਾਮਨਾਵਾਂ ਦਿੰਦਾ ਹਾਂ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਇਸ ਵਾਰ ਦਾ ‘ਗਣਤੰਤਰ ਦਿਵਸ’ ਬਹੁਤ ਖਾਸ ਹੈ। ਇਹ ਭਾਰਤੀ ਗਣਰਾਜ ਦੀ 75ਵੀਂ ਵਰ੍ਹੇਗੰਢ ਹੈ। ਇਸ ਸਾਲ ਸੰਵਿਧਾਨ ਦੇ ਲਾਗੂ ਹੋਣ ਦੇ 75 ਸਾਲ ਪੂਰੇ ਹੋ ਗਏ ਹਨ। ਮੈਂ ਸੰਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਦੀਆਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਸਾਰੀਆਂ ਮਹਾਨ ਸ਼ਖਸੀਅਤਾਂ ਨੂੰ ਸਲਾਮ ਕਰਦਾ ਹਾਂ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਸਾਨੂੰ ਸਾਡਾ ਪਵਿੱਤਰ ਸੰਵਿਧਾਨ ਦਿੱਤਾ ਹੈ।
ਬਾਬਾ ਸਾਹਿਬ ਅੰਬੇਡਕਰ ਦੇ ਸੰਬੋਧਨ ਦੇ ਅੰਸ਼ ਸੁਣਾਏ
ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਮੋਦੀ ਨੇ ਕਿਹਾ, 'ਜਦੋਂ ਸੰਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਨੇ ਆਪਣਾ ਕੰਮ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ ਸੀ ਤਾਂ ਬਾਬਾ ਸਾਹਿਬ ਅੰਬੇਡਕਰ ਨੇ ਆਪਸੀ ਸਹਿਯੋਗ ਬਾਰੇ ਬਹੁਤ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਗੱਲ ਕਹੀ ਸੀ। ਮੈਂ ਤੁਹਾਨੂੰ ਇਸ ਦਾ ਇੱਕ ਅੰਸ਼ ਦੱਸਦਾ ਹਾਂ...'
ਡਾ: ਰਾਜਿੰਦਰ ਪ੍ਰਸਾਦ ਦੇ ਸੰਬੋਧਨ ਦੇ ਅੰਸ਼ ਸੁਣਾਏ
ਪੀਐਮ ਮੋਦੀ ਨੇ ਕਿਹਾ, 'ਮੈਂ ਤੁਹਾਨੂੰ ਸੰਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਦੀ ਇੱਕ ਹੋਰ ਆਡੀਓ ਕਲਿੱਪ ਸੁਣਾਉਂਦਾ ਹਾਂ। ਇਹ ਆਡੀਓ ਡਾਕਟਰ ਰਾਜੇਂਦਰ ਪ੍ਰਸਾਦ ਦੀ ਹੈ, ਜੋ ਸਾਡੀ ਸੰਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਦੇ ਮੁਖੀ ਸਨ। ਆਓ ਸੁਣੀਏ ਡਾ: ਰਾਜੇਂਦਰ ਪ੍ਰਸਾਦ ਜੀ ਨੂੰ...'
ਸ਼ਿਆਮਾ ਪ੍ਰਸਾਦ ਮੁਖਰਜੀ ਦੇ ਸੰਬੋਧਨ ਦੇ ਅੰਸ਼ ਸੁਣਾਏ
ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਨੇ ਕਿਹਾ, 'ਹੁਣ ਮੈਂ ਤੁਹਾਨੂੰ ਡਾਕਟਰ ਸ਼ਿਆਮਾ ਪ੍ਰਸਾਦ ਮੁਖਰਜੀ ਦੀ ਆਵਾਜ਼ ਸੁਣਾਵਾਂ। ਉਸਨੇ ਮੌਕਿਆਂ ਦੀ ਬਰਾਬਰੀ ਦਾ ਮੁੱਦਾ ਉਠਾਇਆ...'
ਪੀਐਮ ਮੋਦੀ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਮੈਂ ਸੰਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਦੀਆਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਸਾਰੀਆਂ ਮਹਾਨ ਹਸਤੀਆਂ ਨੂੰ ਸਲਾਮ ਕਰਦਾ ਹਾਂ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਸਾਨੂੰ ਸਾਡਾ ਪਵਿੱਤਰ ਸੰਵਿਧਾਨ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਸੰਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਦੌਰਾਨ ਕਈ ਵਿਸ਼ਿਆਂ 'ਤੇ ਲੰਬੀ ਚਰਚਾ ਹੋਈ। ਉਹ ਵਿਚਾਰ-ਵਟਾਂਦਰਾ, ਸੰਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਦੇ ਮੈਂਬਰਾਂ ਦੇ ਵਿਚਾਰ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਬੋਲ, ਸਾਡੀ ਮਹਾਨ ਵਿਰਾਸਤ ਹਨ। ਜਦੋਂ 1951-52 ਵਿੱਚ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਚੋਣਾਂ ਹੋਈਆਂ ਤਾਂ ਕੁਝ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਸ਼ੱਕ ਸੀ ਕਿ ਕੀ ਦੇਸ਼ ਦਾ ਲੋਕਤੰਤਰ ਬਚੇਗਾ? ਇਸ ਸਭ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਸਾਡੇ ਲੋਕਤੰਤਰ ਨੇ ਸਾਰੀਆਂ ਖਦਸ਼ਾਵਾਂ ਨੂੰ ਗਲਤ ਸਾਬਤ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। ਆਖਿਰ ਭਾਰਤ ਲੋਕਤੰਤਰ ਦੀ ਮਾਂ ਹੈ। ਮੈਂ ਦੇਸ਼ ਵਾਸੀਆਂ ਨੂੰ ਕਹਾਂਗਾ ਕਿ ਉਹ ਵੱਧ ਤੋਂ ਵੱਧ ਗਿਣਤੀ ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ ਵੋਟ ਦੇ ਅਧਿਕਾਰ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਨ, ਹਮੇਸ਼ਾ, ਦੇਸ਼ ਦੀ ਲੋਕਤੰਤਰੀ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਬਣ ਕੇ ਇਸ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਨੂੰ ਮਜ਼ਬੂਤ ਕਰਨ। ਪ੍ਰਯਾਗਰਾਜ ਵਿੱਚ ਚੱਲ ਰਹੇ ਮਹਾਕੁੰਭ ਬਾਰੇ ਗੱਲ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਪੀਐਮ ਮੋਦੀ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਹਜ਼ਾਰਾਂ ਸਾਲਾਂ ਤੋਂ ਚੱਲੀ ਆ ਰਹੀ ਇਸ ਪਰੰਪਰਾ ਵਿੱਚ ਕਿਤੇ ਵੀ ਕੋਈ ਭੇਦਭਾਵ ਜਾਂ ਜਾਤੀਵਾਦ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਲੋਕ ਇੱਥੇ ਭਾਰਤ ਦੇ ਦੱਖਣ, ਪੂਰਬ ਅਤੇ ਪੱਛਮ ਤੋਂ ਆਉਂਦੇ ਹਨ। ਕੁੰਭ ਵਿੱਚ ਅਮੀਰ ਅਤੇ ਗਰੀਬ ਦੋਵੇਂ ਇੱਕਜੁੱਟ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਇੱਕ ਪਾਸੇ ਪ੍ਰਯਾਗਰਾਜ, ਉਜੈਨ, ਨਾਸਿਕ ਅਤੇ ਹਰਿਦੁਆਰ ਵਿੱਚ ਕੁੰਭ ਦਾ ਆਯੋਜਨ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੱਖਣੀ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਗੋਦਾਵਰੀ, ਕ੍ਰਿਸ਼ਨਾ, ਨਰਮਦਾ ਅਤੇ ਕਾਵੇਰੀ ਨਦੀਆਂ ਦੇ ਕੰਢੇ ਪੁਸ਼ਕਰਮਾਂ ਦਾ ਆਯੋਜਨ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਕੁੰਭਕੋਨਮ ਤੋਂ ਤਿਰੁੱਕੜ-ਯੁਰ, ਕੂਡ-ਵਾਸਲ ਤੋਂ ਤਿਰੂਚੇਰਾਈ ਤੱਕ, ਕਈ ਅਜਿਹੇ ਮੰਦਰ ਹਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਪਰੰਪਰਾਵਾਂ ਕੁੰਭ ਨਾਲ ਜੁੜੀਆਂ ਹੋਈਆਂ ਹਨ। 'ਕੁੰਭ', 'ਪੁਸ਼ਕਰਮ' ਅਤੇ 'ਗੰਗਾ ਸਾਗਰ ਮੇਲਾ' - ਸਾਡੇ ਇਹ ਤਿਉਹਾਰ ਸਾਡੇ ਸਮਾਜਿਕ ਤਾਲਮੇਲ, ਸਦਭਾਵਨਾ ਅਤੇ ਏਕਤਾ ਨੂੰ ਵਧਾਉਣ ਵਾਲੇ ਤਿਉਹਾਰ ਹਨ। ਪਿਛਲੇ ਸਾਲ ਅਯੁੱਧਿਆ 'ਚ ਰਾਮ ਲੱਲਾ ਦੇ ਪਵਿੱਤਰ ਹੋਣ 'ਤੇ ਬੋਲਦੇ ਹੋਏ ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਪ੍ਰਾਣ ਪ੍ਰਤੀਸਥਾ ਦੀ ਇਹ ਦ੍ਵਾਦਸ਼ੀ ਭਾਰਤ ਦੀ ਸੱਭਿਆਚਾਰਕ ਚੇਤਨਾ ਦੇ ਪੁਨਰ-ਅਭਿਮਾਨ ਦੀ ਦਵਾਦਸ਼ੀ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ, ਇੱਕ ਤਰ੍ਹਾਂ ਨਾਲ, ਪੌਸ਼ ਸ਼ੁਕਲ ਦ੍ਵਾਦਸ਼ੀ ਦਾ ਇਹ ਦਿਨ ਪ੍ਰਤਿਸ਼ਠਾ ਦ੍ਵਾਦਸ਼ੀ ਦਾ ਦਿਨ ਵੀ ਬਣ ਗਿਆ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਮੈਨੂੰ ਇਹ ਸਾਂਝਾ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਮਾਣ ਮਹਿਸੂਸ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈ ਕਿ ਬੇਂਗਲੁਰੂ ਸਥਿਤ ਪਿਕਸਲ, ਇੱਕ ਭਾਰਤੀ ਪੁਲਾੜ-ਤਕਨੀਕੀ ਸਟਾਰਟਅੱਪ ਨੇ ਭਾਰਤ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਨਿੱਜੀ ਉਪਗ੍ਰਹਿ ਤਾਰਾਮੰਡਲ 'ਫਾਇਰਫਲਾਈ' ਨੂੰ ਸਫਲਤਾਪੂਰਵਕ ਲਾਂਚ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਇਹ ਸੈਟੇਲਾਈਟ ਤਾਰਾਮੰਡਲ ਦੁਨੀਆ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਉੱਚ-ਰੈਜ਼ੋਲੂਸ਼ਨ ਹਾਈਪਰਸਪੈਕਟਰਲ ਸੈਟੇਲਾਈਟ ਤਾਰਾਮੰਡਲ ਹੈ। ਕੁਝ ਦਿਨ ਪਹਿਲਾਂ ਸਾਡੇ ਵਿਗਿਆਨੀਆਂ ਨੇ ਪੁਲਾੜ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਹੋਰ ਵੱਡੀ ਉਪਲਬਧੀ ਹਾਸਲ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਸਾਡੇ ਵਿਗਿਆਨੀਆਂ ਨੇ ਉਪਗ੍ਰਹਿਆਂ ਦੀ ਸਪੇਸ ਡੌਕਿੰਗ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਦੋ ਉਪਗ੍ਰਹਿ ਪੁਲਾੜ ਵਿੱਚ ਜੁੜੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ, ਤਾਂ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਨੂੰ ਸਪੇਸ ਡੌਕਿੰਗ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਤਕਨਾਲੋਜੀ ਪੁਲਾੜ ਸਟੇਸ਼ਨ ਅਤੇ ਚਾਲਕ ਦਲ ਦੇ ਮਿਸ਼ਨਾਂ ਲਈ ਸਪਲਾਈ ਭੇਜਣ ਲਈ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹੈ। ਭਾਰਤ ਇਹ ਸਫਲਤਾ ਹਾਸਲ ਕਰਨ ਵਾਲਾ ਚੌਥਾ ਦੇਸ਼ ਬਣ ਗਿਆ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ ਕਿ IIT ਮਦਰਾਸ ਦਾ ExTeM ਕੇਂਦਰ ਪੁਲਾੜ 'ਚ ਉਤਪਾਦਨ ਲਈ ਨਵੀਆਂ ਤਕਨੀਕਾਂ 'ਤੇ ਕੰਮ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇਹ ਕੇਂਦਰ ਪੁਲਾੜ ਵਿੱਚ 3ਡੀ-ਪ੍ਰਿੰਟਿਡ ਇਮਾਰਤਾਂ, ਮੈਟਲ ਫੋਮ ਅਤੇ ਆਪਟੀਕਲ ਫਾਈਬਰ ਵਰਗੀਆਂ ਤਕਨੀਕਾਂ 'ਤੇ ਖੋਜ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇਹ ਕੇਂਦਰ ਪਾਣੀ ਤੋਂ ਬਿਨਾਂ ਕੰਕਰੀਟ ਬਣਾਉਣ ਵਰਗੇ ਕ੍ਰਾਂਤੀਕਾਰੀ ਤਰੀਕੇ ਵੀ ਵਿਕਸਤ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਅਸਾਮ ਵਿੱਚ ‘ਨੌਗਾਓਂ’ ਨਾਂ ਦਾ ਇੱਕ ਸਥਾਨ ਹੈ। 'ਨੌਗਾਂਵ' ਸਾਡੇ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਮਹਾਨ ਸ਼ਖਸੀਅਤ ਸ਼੍ਰੀਮੰਤ ਸ਼ੰਕਰਦੇਵ ਦਾ ਜਨਮ ਸਥਾਨ ਵੀ ਹੈ। ਇਹ ਜਗ੍ਹਾ ਬਹੁਤ ਖੂਬਸੂਰਤ ਹੈ। ਇੱਥੇ ਹਾਥੀਆਂ ਲਈ ਇੱਕ ਵੱਡੀ ਪਨਾਹਗਾਹ ਵੀ ਹੈ। ਇਸ ਇਲਾਕੇ ਵਿੱਚ ਕਈ ਘਟਨਾਵਾਂ ਦੇਖਣ ਨੂੰ ਮਿਲ ਰਹੀਆਂ ਸਨ, ਜਿੱਥੇ ਹਾਥੀਆਂ ਦੇ ਝੁੰਡ ਫਸਲਾਂ ਨੂੰ ਤਬਾਹ ਕਰਦੇ ਸਨ। ਕਿਸਾਨ ਤਾਂ ਪ੍ਰੇਸ਼ਾਨ ਸਨ, ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਆਸ-ਪਾਸ ਦੇ 100 ਦੇ ਕਰੀਬ ਪਿੰਡਾਂ ਦੇ ਲੋਕ ਕਾਫੀ ਪ੍ਰੇਸ਼ਾਨ ਸਨ ਪਰ ਪਿੰਡ ਵਾਸੀ ਵੀ ਹਾਥੀਆਂ ਦੀ ਬੇਵਸੀ ਨੂੰ ਸਮਝਦੇ ਸਨ। ਉਸ ਨੇ ਕਿਹਾ, 'ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਪਤਾ ਸੀ ਕਿ ਹਾਥੀ ਆਪਣੀ ਭੁੱਖ ਮਿਟਾਉਣ ਲਈ ਖੇਤਾਂ ਵੱਲ ਜਾ ਰਹੇ ਹਨ, ਇਸ ਲਈ ਪਿੰਡ ਵਾਸੀਆਂ ਨੇ ਕੋਈ ਹੱਲ ਲੱਭਣ ਬਾਰੇ ਸੋਚਿਆ। ਪਿੰਡ ਵਾਸੀਆਂ ਦੀ ਇੱਕ ਟੀਮ ਬਣਾਈ ਗਈ, ਜਿਸ ਦਾ ਨਾਂ ‘ਹਾਥੀ ਬੰਧੂ’ ਸੀ। ਹਾਥੀ ਭਰਾਵਾਂ ਨੇ ਸਿਆਣਪ ਦਿਖਾਉਂਦੇ ਹੋਏ ਕਰੀਬ 800 ਵਿੱਘੇ ਬੰਜਰ ਜ਼ਮੀਨ 'ਤੇ ਨਿਵੇਕਲਾ ਉਪਰਾਲਾ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਇੱਥੇ ਪਿੰਡ ਵਾਸੀਆਂ ਨੇ ਇਕੱਠੇ ਹੋ ਕੇ ਨੇਪੀਅਰ ਘਾਹ ਲਾਇਆ। ਹਾਥੀਆਂ ਨੂੰ ਇਹ ਘਾਹ ਬਹੁਤ ਪਸੰਦ ਹੈ। ਇਸ ਦਾ ਅਸਰ ਇਹ ਹੋਇਆ ਕਿ ਹਾਥੀਆਂ ਨੇ ਖੇਤਾਂ ਵੱਲ ਜਾਣਾ ਘੱਟ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। ਪੀਐਮ ਮੋਦੀ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਸਾਡੀ ਸੰਸਕ੍ਰਿਤੀ ਅਤੇ ਵਿਰਸਾ ਸਾਨੂੰ ਆਪਣੇ ਆਲੇ-ਦੁਆਲੇ ਦੇ ਜਾਨਵਰਾਂ ਅਤੇ ਪੰਛੀਆਂ ਨਾਲ ਪਿਆਰ ਨਾਲ ਰਹਿਣਾ ਸਿਖਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਸਾਡੇ ਸਾਰਿਆਂ ਲਈ ਇਹ ਬਹੁਤ ਖੁਸ਼ੀ ਦੀ ਗੱਲ ਹੈ ਕਿ ਪਿਛਲੇ ਦੋ ਮਹੀਨਿਆਂ ਵਿੱਚ ਸਾਡੇ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਦੋ ਨਵੇਂ ਟਾਈਗਰ ਰਿਜ਼ਰਵ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਏ ਹਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਛੱਤੀਸਗੜ੍ਹ ਵਿੱਚ ਗੁਰੂ ਘਸੀਦਾਸ-ਤਾਮੋਰ ਪਿੰਗਲਾ ਟਾਈਗਰ ਰਿਜ਼ਰਵ ਹੈ ਅਤੇ ਦੂਜਾ ਮੱਧ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਰਤਾਪਾਨੀ ਟਾਈਗਰ ਰਿਜ਼ਰਵ ਹੈ। ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਸਟਾਰਟਅੱਪ ਇੰਡੀਆ ਨੇ ਕੁਝ ਦਿਨ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ 9 ਸਾਲ ਪੂਰੇ ਕੀਤੇ ਹਨ। ਸਾਡੇ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਪਿਛਲੇ 9 ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ ਜੋ ਸਟਾਰਟਅੱਪ ਬਣੇ ਹਨ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਅੱਧੇ ਤੋਂ ਵੱਧ ਟੀਅਰ 2 ਅਤੇ ਟੀਅਰ 3 ਸ਼ਹਿਰਾਂ ਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਇਹ ਸੁਣ ਕੇ ਹਰ ਭਾਰਤੀ ਦਾ ਦਿਲ ਖੁਸ਼ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਯਾਨੀ ਸਾਡਾ ਸਟਾਰਟਅੱਪ ਕਲਚਰ ਵੱਡੇ ਸ਼ਹਿਰਾਂ ਤੱਕ ਸੀਮਤ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਇਹ ਸੁਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਅੰਬਾਲਾ, ਹਿਸਾਰ, ਕਾਂਗੜਾ, ਚੇਂਗਲਪੱਟੂ, ਬਿਲਾਸਪੁਰ, ਗਵਾਲੀਅਰ ਅਤੇ ਵਾਸ਼ਿਮ ਵਰਗੇ ਸ਼ਹਿਰ ਸਟਾਰਟਅੱਪ ਦੇ ਹੱਬ ਬਣ ਰਹੇ ਹਨ, ਤਾਂ ਮਨ ਖੁਸ਼ੀ ਨਾਲ ਭਰ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਨਾਗਾਲੈਂਡ ਵਰਗੇ ਰਾਜ ਵਿੱਚ, ਪਿਛਲੇ ਸਾਲ ਵਿੱਚ ਸਟਾਰਟਅੱਪ ਦੀ ਰਜਿਸਟ੍ਰੇਸ਼ਨ ਵਿੱਚ 200% ਤੋਂ ਵੱਧ ਦਾ ਵਾਧਾ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਦੀਪਕ ਨਬਾਮ ਨੇ ਅਰੁਣਾਚਲ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਸੇਵਾ ਦੀ ਵਿਲੱਖਣ ਮਿਸਾਲ ਕਾਇਮ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਦੀਪਕ ਇੱਥੇ ਗੁਜ਼ਾਰਾ ਘਰ ਚਲਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਜਿੱਥੇ ਮਾਨਸਿਕ ਤੌਰ 'ਤੇ ਬਿਮਾਰ, ਸਰੀਰਕ ਤੌਰ 'ਤੇ ਅਪਾਹਜਾਂ ਅਤੇ ਬਜ਼ੁਰਗਾਂ ਦੀ ਸੇਵਾ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਉੱਥੇ ਨਸ਼ੇ ਦੇ ਸ਼ਿਕਾਰ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਵੀ ਦੇਖਭਾਲ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਦੀਪਕ ਨਬਾਮ ਨੇ ਸਮਾਜ ਦੇ ਦੱਬੇ-ਕੁਚਲੇ ਲੋਕਾਂ, ਹਿੰਸਾ ਤੋਂ ਪੀੜਤ ਪਰਿਵਾਰਾਂ ਅਤੇ ਬਿਨਾਂ ਕਿਸੇ ਮਦਦ ਦੇ ਬੇਘਰੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਸਹਾਇਤਾ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਨ ਲਈ ਇੱਕ ਮੁਹਿੰਮ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੀ। ਅੱਜ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਸੇਵਾ ਨੇ ਸੰਸਥਾ ਦਾ ਰੂਪ ਧਾਰ ਲਿਆ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਸੰਸਥਾ ਨੂੰ ਕਈ ਪੁਰਸਕਾਰਾਂ ਨਾਲ ਵੀ ਸਨਮਾਨਿਤ ਕੀਤਾ ਜਾ ਚੁੱਕਾ ਹੈ। ਪੀਐਮ ਮੋਦੀ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਲਕਸ਼ਦੀਪ ਦੇ ਕਾਵਰੱਤੀ ਟਾਪੂ 'ਤੇ ਨਰਸ ਵਜੋਂ ਕੰਮ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਕੇ. ਹਿੰਦੂਮਬੀ, ਉਸਦਾ ਕੰਮ ਵੀ ਬਹੁਤ ਪ੍ਰੇਰਨਾਦਾਇਕ ਹੈ। ਤੁਹਾਨੂੰ ਇਹ ਜਾਣ ਕੇ ਹੈਰਾਨੀ ਹੋਵੇਗੀ ਕਿ ਉਹ 18 ਸਾਲ ਪਹਿਲਾਂ ਸਰਕਾਰੀ ਨੌਕਰੀ ਤੋਂ ਸੇਵਾਮੁਕਤ ਹੋ ਚੁੱਕੀ ਹੈ ਪਰ ਅੱਜ ਵੀ ਉਹ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਸੇਵਾ ਉਸੇ ਤਰਸ ਅਤੇ ਪਿਆਰ ਨਾਲ ਕਰ ਰਹੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਉਹ ਪਹਿਲਾਂ ਕਰਦੀ ਸੀ। ਲਕਸ਼ਦੀਪ ਤੋਂ ਕੇਜੀ ਮੁਹੰਮਦ ਦੀਆਂ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ਾਂ ਵੀ ਕਮਾਲ ਦੀਆਂ ਹਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਸਖ਼ਤ ਮਿਹਨਤ ਸਦਕਾ ਮਿਨੀਕੋਏ ਆਈਲੈਂਡ ਦਾ ਸਮੁੰਦਰੀ ਵਾਤਾਵਰਣ ਮਜ਼ਬੂਤ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਵਾਤਾਵਰਨ ਪ੍ਰਤੀ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਜਾਗਰੂਕ ਕਰਨ ਲਈ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਕਈ ਗੀਤ ਲਿਖੇ ਹਨ। ਉਸ ਨੂੰ ਲਕਸ਼ਦੀਪ ਸਾਹਿਤ ਕਲਾ ਅਕੈਡਮੀ ਤੋਂ ਸਰਵੋਤਮ ਲੋਕ ਗੀਤ ਦਾ ਪੁਰਸਕਾਰ ਵੀ ਮਿਲ ਚੁੱਕਾ ਹੈ। ਰਿਟਾਇਰਮੈਂਟ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਕੇਜੀ ਮੁਹੰਮਦ ਉੱਥੇ ਦੇ ਮਿਊਜ਼ੀਅਮ ਨਾਲ ਵੀ ਕੰਮ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਨਿਕੋਬਾਰ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਵਿੱਚ ਵਰਜਿਨ ਕੋਕਨਟ ਆਇਲ ਨੂੰ ਹਾਲ ਹੀ ਵਿੱਚ ਜੀਆਈ ਟੈਗ ਮਿਲਿਆ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਇੱਕ ਹੋਰ ਨਵੀਂ ਪਹਿਲ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ। ਇਸ ਤੇਲ ਦੇ ਉਤਪਾਦਨ ਨਾਲ ਜੁੜੀਆਂ ਔਰਤਾਂ ਨੂੰ ਸੰਗਠਿਤ ਕਰਕੇ ਸਵੈ-ਸਹਾਇਤਾ ਗਰੁੱਪ ਬਣਾਏ ਜਾ ਰਹੇ ਹਨ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਮਾਰਕੀਟਿੰਗ ਅਤੇ ਬ੍ਰਾਂਡਿੰਗ ਦੀ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਸਿਖਲਾਈ ਵੀ ਦਿੱਤੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ। ਇਹ ਸਾਡੇ ਕਬਾਇਲੀ ਭਾਈਚਾਰਿਆਂ ਨੂੰ ਆਰਥਿਕ ਤੌਰ 'ਤੇ ਸਸ਼ਕਤ ਬਣਾਉਣ ਵੱਲ ਇੱਕ ਵੱਡਾ ਕਦਮ ਹੈ। ਇਹ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ 3 ਅਕਤੂਬਰ 2014 ਨੂੰ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। 22 ਭਾਰਤੀ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਅਤੇ 29 ਉਪਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਇਹ ਫ੍ਰੈਂਚ, ਚੀਨੀ, ਇੰਡੋਨੇਸ਼ੀਆਈ, ਤਿੱਬਤੀ, ਬਰਮੀ, ਬਲੋਚੀ, ਅਰਬੀ, ਪਸ਼ਤੂ, ਫਾਰਸੀ, ਦਾਰੀ ਅਤੇ ਸਵਾਹਿਲੀ ਸਮੇਤ 11 ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਵੀ ਪ੍ਰਸਾਰਿਤ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। 'ਮਨ ਕੀ ਬਾਤ' ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਆਲ ਇੰਡੀਆ ਰੇਡੀਓ ਦੇ 500 ਤੋਂ ਵੱਧ ਸਟੇਸ਼ਨਾਂ ਦੁਆਰਾ ਪ੍ਰਸਾਰਿਤ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
