ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ, 11 ਜੂਨ : ਦਿਨੋਂ-ਦਿਨ ਵਧ ਰਹੇ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਅਤੇ ਗਲੋਬਲ ਵਾਰਮਿੰਗ ਨੇ ਇੱਕ ਵੱਡਾ ਸੰਕਟ ਖੜ੍ਹਾ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਜਿਵੇਂ-ਜਿਵੇਂ ਧਰਤੀ ਦਾ ਤਾਪਮਾਨ ਵੱਧ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਉੱਤਰੀ ਅਤੇ ਦੱਖਣੀ ਧਰੁਵ 'ਤੇ ਬਰਫ਼ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਪਿਘਲ ਰਹੀ ਹੈ। ਜਲਵਾਯੂ ਪਰਿਵਰਤਨ ਕਾਰਨ ਦੁਨੀਆਂ ਭਰ ਵਿੱਚ ਮੌਸਮ ਦੀ ਤਰਤੀਬ ਵੀ ਵਿਗੜਨ ਲੱਗੀ ਹੈ। ਇਸ ਕਾਰਨ ਦੁਨੀਆ ਦੇ ਕਈ ਦੇਸ਼ ਭਿਆਨਕ ਗਰਮੀ, ਹੜ੍ਹਾਂ ਅਤੇ ਜੰਗਲਾਂ ਵਿਚ ਲੱਗੀ ਭਿਆਨਕ ਅੱਗ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ। ਇਕ ਨਵੇਂ ਅਧਿਐਨ ਵਿਚ ਵਿਗਿਆਨੀਆਂ ਨੇ ਚਿੰਤਾ ਜ਼ਾਹਰ ਕੀਤੀ ਹੈ ਕਿ ਸਾਲ 2030 ਤੱਕ ਆਰਕਟਿਕ ਵਿਚਲੀ ਸਮੁੰਦਰੀ ਬਰਫ਼ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਪਿਘਲ ਜਾਵੇਗੀ। ਇਸ ਕਾਰਨ ਜਿੱਥੇ ਸਾਗਰਾਂ ਦੇ ਪਾਣੀ ਦਾ ਪੱਧਰ ਵਧਣ ਨਾਲ ਟਾਪੂਆਂ ਦੇ ਡੁੱਬਣ ਦਾ ਖ਼ਤਰਾ ਪੈਦਾ ਹੋਵੇਗਾ, ਉੱਥੇ ਹੀ ਧਰੁਵੀ ਰਿੱਛ ਵਰਗੇ ਕਈ ਜਾਨਵਰਾਂ ਦੀ ਕੁਦਰਤੀ ਰਿਹਾਇਸ਼ ਅਤੇ ਹੋਂਦ ਵੀ ਡੂੰਘੇ ਸੰਕਟ ਵਿੱਚ ਫਸ ਜਾਵੇਗੀ। ਇਸ ਅਧਿਐਨ ਦੇ ਨਤੀਜੇ ਨੇਚਰ ਜਰਨਲ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਕੀਤੇ ਗਏ ਹਨ। ਦੱਖਣੀ ਕੋਰੀਆ ਦੀ ਪੋਹਾਂਗ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਆਫ਼ ਸਾਇੰਸ ਐਂਡ ਟੈਕਨਾਲੋਜੀ ਵਿੱਚ ਯੇਓਨ-ਹੀ ਕਿਮ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਵਿੱਚ ਖੋਜਕਰਤਾਵਾਂ ਦੀ ਇੱਕ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਟੀਮ ਦੁਆਰਾ ਕਰਵਾਏ ਗਏ ਅਧਿਐਨ ਵਿੱਚ ਚਿੰਤਾ ਪ੍ਰਗਟਾਈ ਗਈ ਹੈ ਕਿ ਗ੍ਰੀਨਹਾਉਸ ਗੈਸਾਂ (GHGs) ਦੇ ਨਿਰੰਤਰ ਨਿਕਾਸ ਨਾਲ ਕੁਦਰਤ ਨੂੰ ਬਹੁਤ ਨੁਕਸਾਨ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਸਥਿਤੀ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਬਰਫ਼ ਪਹਿਲਾਂ ਦੀ ਭਵਿੱਖਬਾਣੀ ਨਾਲੋਂ ਦਸ ਸਾਲ ਪਹਿਲਾਂ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਪਿਘਲ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਅਧਿਐਨ ਨੇ ਨੋਟ ਕੀਤਾ ਹੈ ਕਿ ਹਾਲ ਹੀ ਦੇ ਦਹਾਕਿਆਂ ਵਿੱਚ, ਆਰਕਟਿਕ ਸਮੁੰਦਰੀ ਬਰਫ਼ ਖੇਤਰ (ਐਸਆਈਏ) ਵਿੱਚ 2000 ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਗਿਰਾਵਟ ਆਈ ਹੈ। ਵਿਗਿਆਨੀ ਰਿਪੋਰਟ ਕਰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਆਰਕਟਿਕ ਮਹਾਸਾਗਰ ਵਿੱਚ ਸਮੁੰਦਰੀ ਬਰਫ਼ ਦਾ ਖੇਤਰ ਸਾਲ ਦੇ ਦੌਰਾਨ ਵਧਦਾ ਅਤੇ ਸੁੰਗੜਦਾ ਹੈ। ਸਰਦੀਆਂ ਵਿੱਚ ਵਾਧੂ ਸਮੁੰਦਰੀ ਬਰਫ਼ ਬਣ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਸਮੁੰਦਰੀ ਬਰਫ਼ ਦੇ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਵਾਧਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਮਾਰਚ ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਵੱਧ ਤੋਂ ਵੱਧ ਹੱਦ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਉਲਟ, ਸਮੁੰਦਰੀ ਬਰਫ਼ ਦਾ ਖੇਤਰ ਗਰਮੀਆਂ ਦੇ ਪਿਘਲਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਸਤੰਬਰ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਘੱਟ ਹੈ। ਅਧਿਐਨ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਗ੍ਰੀਨਹਾਉਸ ਗੈਸਾਂ ਦੇ ਨਿਕਾਸ ਵਿੱਚ ਵਾਧਾ, ਆਰਕਟਿਕ ਕ੍ਰਾਇਓਸਫੀਅਰ ਵਿੱਚ ਮਨੁੱਖੀ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ ਦੀ ਤੀਬਰਤਾ ਅਤੇ 1980 ਦੇ ਦਹਾਕੇ ਤੋਂ ਐਲ ਚਿਚੋਨ ਜਵਾਲਾਮੁਖੀ ਫਟਣ ਕਾਰਨ ਆਰਕਟਿਕ ਵਿੱਚ ਸਮੁੰਦਰੀ ਬਰਫ਼ ਦੀ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਕਮੀ ਆਈ ਹੈ। ਅਧਿਐਨ ਨੇ ਨੋਟ ਕੀਤਾ ਕਿ ਪਿਛਲੇ ਮਾਡਲਾਂ ਨੇ ਸਮੁੰਦਰੀ ਬਰਫ਼ ਦੇ ਨੁਕਸਾਨ ਵਿੱਚ ਗ੍ਰੀਨਹਾਉਸ ਗੈਸਾਂ ਦੇ ਨਿਕਾਸ ਦੇ ਯੋਗਦਾਨ ਨੂੰ ਘੱਟ ਅੰਦਾਜ਼ਾ ਲਗਾਇਆ ਹੈ। ਇਸ ਅਧਿਐਨ ਵਿੱਚ, ਵਿਗਿਆਨੀਆਂ ਨੇ ਉੱਨਤ ਜਲਵਾਯੂ ਮਾਡਲਾਂ ਨਾਲ ਸੈਟੇਲਾਈਟ ਨਿਰੀਖਣਾਂ ਦੀ ਤੁਲਨਾ ਕੀਤੀ। ਖੋਜਕਰਤਾਵਾਂ ਨੇ 1979-2019 ਦੀ ਮਿਆਦ ਦੇ ਦੌਰਾਨ ਆਰਕਟਿਕ ਸਮੁੰਦਰੀ ਬਰਫ਼ ਦੀ ਹੱਦ ਵਿੱਚ ਮਹੀਨੇ ਦੇ ਹਿਸਾਬ ਨਾਲ ਬਦਲਾਅ ਦੇ ਪੂਰੇ ਰਿਕਾਰਡ ਦਾ ਵਿਸ਼ਲੇਸ਼ਣ ਕੀਤਾ। 2021 ਵਿੱਚ ਆਈ ਆਈਪੀਸੀਸੀ ਦੀ ਛੇਵੀਂ ਜਲਵਾਯੂ ਰਿਪੋਰਟ ਵਿੱਚ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਸਦੀ ਦੇ ਅੰਤ ਤੱਕ ਆਰਕਟਿਕ ਦੇ ਗਲੇਸ਼ੀਅਰ ਖ਼ਤਮ ਹੋ ਜਾਣਗੇ ਪਰ ਨਵੀਂ ਰਿਪੋਰਟ ਅਨੁਸਾਰ ਆਉਣ ਵਾਲੇ 10 ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ ਗਲੇਸ਼ੀਅਰ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਪਿਘਲ ਜਾਣਗੇ। ਇਸ ਕਾਰਨ ਆਰਕਟਿਕ 'ਤੇ ਰਹਿਣ ਵਾਲੇ ਜਾਨਵਰ ਆਪਣੇ ਘਰ ਤੋਂ ਵਾਂਝੇ ਹੋ ਜਾਣਗੇ। ਅਧਿਐਨ 'ਚ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਬਰਫ ਪਿਘਲਣ 'ਚ ਗ੍ਰੀਨਹਾਊਸ ਗੈਸਾਂ ਦਾ ਨਿਕਾਸ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ ਕਾਰਕ ਪਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਸਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਮਨੁੱਖੀ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ ਵਿੱਚ ਵਾਧਾ, ਐਂਥਰੋਪੋਜੇਨਿਕ ਐਰੋਸੋਲ, ਸੂਰਜੀ ਅਤੇ ਜਵਾਲਾਮੁਖੀ ਦਬਾਅ ਅਤੇ ਕੁਦਰਤੀ ਅੰਦਰੂਨੀ ਪਰਿਵਰਤਨਸ਼ੀਲਤਾ ਸਮੇਤ ਹੋਰ ਕਾਰਕ ਵੀ ਵਿਗਿਆਨੀਆਂ ਲਈ ਚਿੰਤਾ ਦਾ ਕਾਰਨ ਹਨ। ਇਸ ਨਾਲ ਆਰਕਟਿਕ ਸਾਗਰਾਂ ਦੇ ਅੰਦਰ ਅਤੇ ਬਾਹਰ ਈਕੋਸਿਸਟਮ 'ਤੇ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਮਾੜਾ ਪ੍ਰਭਾਵ ਪਵੇਗਾ।
