ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ : ਕਤਰ ਅਤੇ ਭਾਰਤ ਦੀ ਸਾਂਝੇਦਾਰੀ 5 ਦਹਾਕਿਆਂ ਤੋਂ ਵੱਧ ਪੁਰਾਣੀ ਹੈ। ਇਸ ਮਜ਼ਬੂਤ ਸਬੰਧਾਂ ਦੀ ਇੱਕ ਉਦਾਹਰਣ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਜਿੱਥੇ ਕਤਰ ਭਾਰਤ ਦੀਆਂ ਊਰਜਾ ਲੋੜਾਂ ਨੂੰ ਪੂਰਾ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਯੋਗਦਾਨ ਪਾਉਂਦਾ ਹੈ, ਉੱਥੇ ਭਾਰਤ ਆਪਣੀ ਖੁਰਾਕ ਸੁਰੱਖਿਆ ਲਈ ਕਤਰ ਲਈ ਬਹੁਤ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹੈ। ਦੋਵੇਂ ਦੇਸ਼ ਸਾਲ 2024 ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ ਮਜ਼ਬੂਤ ਕੂਟਨੀਤਕ ਸਬੰਧਾਂ ਦੇ 5 ਦਹਾਕੇ ਪੂਰੇ ਕਰਨ ਜਾ ਰਹੇ ਹਨ। ਅਜਿਹੇ 'ਚ ਕਤਰ 'ਚ ਹੋਣ ਵਾਲਾ ਫੀਫਾ ਫੁੱਟਬਾਲ ਵਿਸ਼ਵ ਕੱਪ 2022 ਵੀ ਦੋਹਾਂ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੇ ਸਬੰਧਾਂ ਨੂੰ ਹੋਰ ਮਜ਼ਬੂਤ ਕਰਨ ਦਾ ਜ਼ਰੀਆ ਬਣ ਰਿਹਾ ਹੈ।
ਭਾਰਤ ਨੂੰ ਵਿਸ਼ਵ ਕੱਪ ਦੀ ਮੇਜ਼ਬਾਨੀ ਲਈ ਵੀ ਸੱਦਾ
ਦਰਅਸਲ, ਕਤਰ ਦੇ ਸੁਲਤਾਨ ਨੇ ਇਸ ਵਿਸ਼ਵ ਕੱਪ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਦੇ ਤੌਰ 'ਤੇ ਹੋਣ ਵਾਲੇ ਰੰਗਾਰੰਗ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਲਈ ਭਾਰਤ ਨੂੰ ਵੀ ਸੱਦਾ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਭਾਰਤ ਵਾਲੇ ਪਾਸੇ ਤੋਂ ਮੀਤ ਪ੍ਰਧਾਨ ਜਗਦੀਪ ਧਨਖੜ ਦੇ ਨਾਲ ਇੱਕ ਵਫ਼ਦ ਵੀ ਇਸ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਨਰਿੰਦਰ ਮੋਦੀ ਨੇ ਅਕਤੂਬਰ ਵਿੱਚ ਕਤਰ ਦੇ ਅਮੀਰ ਤਮੀਮ ਬਿਨ ਹਮਦ ਅਲ ਥਾਨੀ ਨਾਲ ਗੱਲ ਕੀਤੀ ਸੀ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਉਸਨੇ ਫੀਫਾ ਵਿਸ਼ਵ ਕੱਪ ਦੇ ਸਫਲ ਆਯੋਜਨ ਲਈ ਵਧਾਈ ਦਿੱਤੀ ਸੀ। ਜ਼ਿਕਰਯੋਗ ਹੈ ਕਿ ਪੀਐਮ ਮੋਦੀ ਸਾਲ 2016 ਅਤੇ 2019 ਵਿੱਚ ਕਤਰ ਦਾ ਦੌਰਾ ਕਰ ਚੁੱਕੇ ਹਨ।
ਉਪ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਭਾਰਤੀਆਂ ਨਾਲ ਮੁਲਾਕਾਤ ਕਰਨਗੇ
ਆਪਣੇ ਦੋ ਦਿਨਾਂ ਦੌਰੇ ਦੌਰਾਨ ਉਪ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਕਤਰ ਦੇ ਸੁਲਤਾਨ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਉੱਥੋਂ ਦੇ ਹੋਰ ਮੰਤਰੀਆਂ ਅਤੇ ਕਾਰੋਬਾਰੀਆਂ ਨਾਲ ਮੁਲਾਕਾਤ ਕਰਨਗੇ। ਇਸ ਸੰਦਰਭ ਵਿੱਚ ਇਹ ਮੌਕਾ ਨਾ ਸਿਰਫ਼ ਦੋਵਾਂ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੇ ਸਬੰਧਾਂ ਨੂੰ ਇੱਕ ਨਵੀਂ ਉਚਾਈ ਦੇਣ ਦਾ ਹੈ, ਸਗੋਂ ਵਪਾਰਕ ਨਜ਼ਰੀਏ ਤੋਂ ਵੀ ਇਹ ਬਹੁਤ ਖਾਸ ਹੈ। ਤੁਹਾਨੂੰ ਦੱਸ ਦੇਈਏ ਕਿ ਕਤਰ ਅਤੇ ਭਾਰਤ ਵਿਚਾਲੇ ਕਈ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਵਪਾਰ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਊਰਜਾ ਸਭ ਤੋਂ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹੈ। ਭਾਰਤ ਆਪਣੀ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਤੇਲ ਜ਼ਰੂਰਤ ਕਤਰ ਤੋਂ ਖਰੀਦਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਸੁਰੱਖਿਆ, ਸਿਹਤ, ਸੱਭਿਆਚਾਰ, ਸਿੱਖਿਆ ਸਮੇਤ ਕਈ ਹੋਰ ਖੇਤਰਾਂ 'ਚ ਦੋਵਾਂ ਵਿਚਾਲੇ ਅਦਾਨ-ਪ੍ਰਦਾਨ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।
15 ਅਰਬ ਡਾਲਰ ਦਾ ਵਪਾਰ
ਤੁਹਾਨੂੰ ਦੱਸ ਦੇਈਏ ਕਿ ਪਿਛਲੇ ਸਾਲ ਦੋਵਾਂ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿਚਾਲੇ 15 ਅਰਬ ਡਾਲਰ ਦਾ ਵਪਾਰ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਕਤਰ ਦੀ ਆਰਥਿਕਤਾ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤੀਆਂ ਦਾ ਯੋਗਦਾਨ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇਸ ਸਮੇਂ ਵੀ ਕਤਰ ਵਿੱਚ ਕਰੀਬ ਸਾਢੇ ਅੱਠ ਲੱਖ ਭਾਰਤੀ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ। ਮੀਤ ਪ੍ਰਧਾਨ ਜਗਦੀਪ ਧਨਖੜ ਵੀ ਕਤਰ 'ਚ ਰਹਿ ਰਹੇ ਭਾਰਤੀਆਂ ਨਾਲ ਮੁਲਾਕਾਤ ਕਰਨਗੇ।
ਕੂਟਨੀਤਕ ਸਬੰਧ 1973 ਵਿੱਚ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਏ
ਤੁਹਾਨੂੰ ਦੱਸ ਦੇਈਏ ਕਿ ਕਤਰ ਅਤੇ ਭਾਰਤ ਵਿਚਾਲੇ ਕੂਟਨੀਤਕ ਸਬੰਧ 1973 ਵਿੱਚ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਏ ਸਨ। ਸਾਲ 2015 ਵਿੱਚ ਕਤਰ ਦੇ ਮੌਜੂਦਾ ਅਮੀਰ ਨੇ ਵੀ ਭਾਰਤ ਦਾ ਦੌਰਾ ਕੀਤਾ ਸੀ। ਗੱਲਬਾਤ ਦੌਰਾਨ ਜੇਲ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਬੰਦ ਇੱਕ-ਦੂਜੇ ਦੇ ਨਾਗਰਿਕਾਂ ਦੇ ਮੁੱਦਿਆਂ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਅਹਿਮ ਸਮਝੌਤਾ ਕੀਤਾ ਗਿਆ। ਇਸ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਕਤਰ ਦੇ ਅਮੀਰ ਨੇ 1999, 2005, 2012 ਵਿੱਚ ਵੀ ਭਾਰਤ ਦਾ ਦੌਰਾ ਕੀਤਾ ਸੀ। ਸਾਲ 2008 'ਚ ਜਦੋਂ ਪੀਐੱਮ ਮੋਦੀ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਕਤਰ ਗਏ ਸਨ ਤਾਂ ਦੋਹਾਂ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿਚਾਲੇ ਹੋਏ ਰੱਖਿਆ ਸਮਝੌਤਾ ਆਪਣੇ ਆਪ 'ਚ ਬਹੁਤ ਖਾਸ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ 'ਚ ਦੋਵਾਂ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੀਆਂ ਜਲ ਸੈਨਾਵਾਂ ਵਿਚਾਲੇ ਅਭਿਆਸ 'ਤੇ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਧਿਆਨ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ।
ਭਾਰਤ ਅਤੇ ਕਤਰ ਵਿਚਕਾਰ ਜਲ ਸੈਨਾ ਅਭਿਆਸ
ਇਸ ਸਾਲ ਦੋਹਾ ਵਿੱਚ ਰੱਖਿਆ ਸਹਿਯੋਗ ਬਾਰੇ ਭਾਰਤ-ਕਤਰ ਸੰਯੁਕਤ ਕਮੇਟੀ ਦੀ ਮੀਟਿੰਗ ਵੀ ਹੋਈ ਸੀ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਇਸ ਦੀ ਮੀਟਿੰਗ ਹਰ ਦੋ-ਤਿੰਨ ਸਾਲ ਬਾਅਦ ਭਾਰਤ ਅਤੇ ਕਤਰ ਵਿੱਚ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਭਾਰਤ ਅਤੇ ਕਤਰ ਵਿਚਕਾਰ ਰੱਖਿਆ ਸਮਝੌਤੇ ਦੇ ਕਾਰਨ, ਨਵੰਬਰ 2019 ਵਿੱਚ, ਕਤਰ ਵਿੱਚ ਜ਼ੈਰ-ਅਲ-ਬਹਰ ਨਾਮਕ ਦੋਨਾਂ ਸਮੁੰਦਰੀ ਸੈਨਾਵਾਂ ਵਿਚਕਾਰ ਇੱਕ ਸੰਯੁਕਤ ਅਭਿਆਸ ਦਾ ਆਯੋਜਨ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਇਹ ਅਭਿਆਸ ਮੁੱਖ ਤੌਰ 'ਤੇ ਸਮੁੰਦਰੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਨੂੰ ਬਿਹਤਰ ਬਣਾਉਣ ਅਤੇ ਅੱਤਵਾਦ ਨਾਲ ਲੜਨ ਲਈ ਇੱਕ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ ਕਦਮ ਸੀ।
ਭਾਰਤ ਅਤੇ ਕਤਰ ਵਿਚਕਾਰ ਵਪਾਰ
ਜੇਕਰ ਅਸੀਂ ਭਾਰਤ ਅਤੇ ਕਤਰ ਵਿਚਾਲੇ ਵਪਾਰ ਦੀ ਗੱਲ ਕਰੀਏ ਤਾਂ ਇਹ ਹਰ ਵਿੱਤੀ ਸਾਲ ਦੌਰਾਨ ਵਧਿਆ ਹੈ। ਸਾਲ 2008 ਵਿੱਚ, ਕਤਰ ਅਤੇ ਭਾਰਤ ਵਿਚਕਾਰ ਭਾਰਤ ਦੇ ਊਰਜਾ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ $5 ਬਿਲੀਅਨ ਨਿਵੇਸ਼ ਕਰਨ ਲਈ ਇੱਕ ਸਮਝੌਤਾ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਦੋਵਾਂ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੇ ਮਜ਼ਬੂਤ ਸਬੰਧਾਂ ਦੀ ਇੱਕ ਉਦਾਹਰਣ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਭਾਰਤ ਦੀ ਊਰਜਾ ਲੋੜ ਨੂੰ ਦੇਖਦੇ ਹੋਏ ਕਤਰ ਨੇ ਸਾਲ 2016 ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਨੂੰ ਵੇਚੀ ਜਾਣ ਵਾਲੀ ਗੈਸ ਦੀ ਕੀਮਤ 12-13 ਡਾਲਰ ਘਟਾ ਦਿੱਤੀ ਸੀ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਕਤਰ ਨੇ ਭਾਰਤ ਨੂੰ ਹੋਰ ਲਾਭ ਵੀ ਦਿੱਤੇ ਸਨ। ਜ਼ਿਕਰਯੋਗ ਹੈ ਕਿ ਕਤਰ ਭਾਰਤ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਮਾਤਰਾ ਵਿੱਚ ਮਸ਼ੀਨਾਂ, ਇਲੈਕਟ੍ਰਾਨਿਕ ਉਪਕਰਨ ਅਤੇ ਹੋਰ ਚੀਜ਼ਾਂ ਖਰੀਦਦਾ ਹੈ।
